Breking News

शनिवार, २८ सप्टेंबर, २०२४

उदार, दिलदार, सदाबहार मित्र बाप्या !

सुधाकर मराठे 
              काय म्हणावे तुझ्या मैत्रीला, देवाने दिलेली एक साथ सख्ख्या भावापेक्षा जास्त प्रेम करणारा माझे कितीही चुकले असेल तरी माझ्या पाठीशी भक्कमपणे उभा राहणार माझ्यावर येणाऱ्या संकटांचा पहिला वार अंगावर घेण्याची तयारी दाखवणारा मनाने अतिशय मोकळा सदैव माझी पाठ राखण करणारा असा देवरूपी दिलेला एक सखा म्हणजे प्रिय मित्र राकेश गुरव उर्फ बापू ...
       तुझी माझी पहिली भेट ही वयाच्या अवघ्या नऊ-दहा वर्षाचा असताना झाली तू काबाडकष्ट करून पतंग विकायचा तुटलेल्या पतांगाना जोडणी करायचा त्यावेळी मी तिथे पतंग घेण्यासाठी येत असे, त्यानंतर शालेय जीवनात आपली चांगलीच गट्टी जमली तू मला मित्र या नात्यापेक्षा जास्त सन्मान दिला माझा प्रत्येक छोट्या-मोठ्या दुःखात तुझ्या सहभाग जाणवत होता आणि याची जाणीव म्हणून मी देखील तुझ्यासोबत मैत्री जपली, तुझे जे काही भले होईल त्यासाठी मी ही प्रयत्न केले. 
             पहाटे पाच वाजेपासून आपल्या भेटीची सुरुवात व्हायची हातात टमरेट घेवून गेलो तरी घरचे शोधत आपणास यायचे हा गमतीचा भाग असला तरी सहवास यातून दिसतोच. शालेय आयुष्य असो की महाविद्यालयीन आयुष्य मैदानी खेळ असो वा अन्य काही खोडी असोत आपण सोबत एकत्रित केल्यात मात्र या सर्व बाबी घडत असताना आपणामुळे कुणाचे भावनिक, मानसिक, शारीरिक आर्थिक असे कुठलेही नुकसान झाले नाही हे आपले सौभाग्यच.. शिक्षणात तुला गोडी नसली तरी अन्य बाबतीत तुझी महत्त्वाकांक्षा फार मोठी होती त्यातच तुझ्यात असलेले देशप्रेम व देशाप्रती असलेली निष्ठेमुळे तू देश सेवा करण्याचे स्वप्न उराशी बाळगून होता तू देश सेवेत जावे यासाठी प्रयत्नही केलेस मात्र त्यात तुला यश आले नाही. असो प्रत्येक गोष्ट प्रत्येकाच्या नशिबी असतेच असे होत नाही, तू त्या क्षणाला मुकला असला तरी तू जे ही काही केले त्यात तू समाधानी आहेस हे महत्वाचं, या सर्वांमध्ये तुझ्या खोडकर व सर्वांना हसवणारा हा स्वभाव सर्वांना हवाहवासा वाटतो.. तू जेथे गेले तेथे तुझे स्वतंत्र ओळख निर्माण करतो. गणपतीवर असलेले तुझी अपार श्रद्धा, विविध वाद्यांच्या व गायनाचा छंद व आवड ही तू आजही जोपासले आहे..

        अत्यंत हलाखीचा परिस्थितीवर मात करत तू पुढे आयुष्याचा गाडा ओढत आहे. वडील अरुण व आई मोतन यांनी दिलेले संस्काराच्या धडे युधिष्ठिर सारखा लाभलेला मोठा बंधू त्यांनी वेळोवेळी पाजवलेले बाळकडू त्यात मोठ्या वहिणीचा रूपात मिळालेली माया लहान भावाची साथ व आजीच्या आशीर्वादामुळे तू आयुष्याचा पटलावर भक्कमपणे उभा आहे.  
     
      सुरुवातीच्या काळात तुझ्यात जी ऊर्जा होती ती खूप अफाट होती तू खूप हुरहुन्नरी होतास, एका कामावर बसून न राहता असंख्य कामे करण्याचे तुझे धडपड मी पाहिले आहे. अगदी कमी वयात बाजाराची चाहूल तुला लागल्यामुळे बाजाराची ओळख तुला प्राप्त झाली होती, लहान वयापासूनच कधी फोटोग्राफी तर कधी मेकॅनिकलच्या दुकानावर तर कधी पतंग विकताना येवढेच काय तर कधी रस्त्यावर पडलेले भंगार उचलून विकून २ पैसे कमविताना मी तुला पाहिले आहे, काहीही झाले तरी कुठेही कमी पडणार नाही अशा तुझ्यातला जोश मी पाहिले आहे. अगदी नोकरी नाही लागली तरी तळहातावर मेहनत करून पोट भरण्याची तळमळ व मेहनत करण्याची अफाट इच्छा तुझ्या अंगी पाहिली आहे आणि त्या जोरावर मी सुद्धा पावलं उचलले, अगदी लहान वयातच आपण दोघांनी सोबत मंडप बांधले मंडळ बांधण्यापासून प्राप्त झालेल्या दोन पैशाची गुंतवणूक करण्यास आपण सुरुवात केली.. 
             काहीही झाले तरी आपण सोबत राहू, आयुष्य जगताना असंख्य स्वप्न सोबत बघितली, सुरुवातीचा काळ हा खूप गरीबीचा होता असे असले तरी आपण कुठे बडेजावं पणा केला नाही परिस्थितीशी झुंजत आनंद साजरा केला मग तो अगदी सोबत असून हाप चड्ड्यांवरती फिरणे असो किंवा कॉलेजमध्ये लुंगी घालून हिंडणे असो, आपण फार धिंगाणा घातला आयुष्याला आनंद साजरा केला तो आनंद पाहून अनेकांना हेवा देखील वाटला.. काळ लोटात गेला 25 वर्षे पेक्षा अधिक कालावधी लोटल्या आपला सहवासाला मात्र नाते आपले आजही तेवढेच घट्ट आहे. तुझा नातेवाईक असोत व मित्र परिवारात मला कधीही स्वतः ओळख करून द्यावी लागली नाही कारण माझे गुणगान तू माझ्या पश्चात त्यांच्या पुढे गायलेले मला प्रत्येक वेळेस जाणवले आहे. दिपाली वहिनी चा रूपात तुला लाभलेली अर्धांगिनी ही देखील तुला साजेशी व वळणावर आणणारी असल्याकारणाने तिचे देखील कौतुक करण्यासारखे आहे.  तुमच्या संसारात अधिक गोडवा निर्वाह म्हणून देवाने दिलेले दोन मुले हे तुमच्या जीवनाचा आधार आहेत.
      माझ्या मनातील प्रवाह मोकळा करण्यासाठीचे हक्काचे ठिकाण म्हणजे तू कुठलीही बाब निडरपणे पूर्ण विश्वास ठेवून तुझ्याशी चर्चा करू शकतोस कारण चांगल्या गोष्टींचे भांडवल होईल व वाईट गोष्टीला बोलायला जाईल एवढा विश्वास अगदी बालवयातच माझा तुझ्यावर बसला आहे आणि तो आजही कायम आहे भविष्यातही कायम असेल यात तीळ मात्र शंका नाही.
             मैत्री हे जगातलं सर्वात सुंदर नातं मानलं जातं, जे कोणत्याही स्वार्थाशिवाय असतं. जेव्हा संपूर्ण जग आपल्या विरोधात उभं असतं, तेव्हा मित्रच आपल्यासोबत असतात. आयुष्यात प्रत्येक व्यक्ती खऱ्या मित्राच्या शोधात असते, जो मित्र आपल्या सुख-दु:खात नेहमी आपल्यासोबत असतो तोच खरा मित्र बाकी सर्व प्रवाह असतात.

शुक्रवार, ६ सप्टेंबर, २०२४

तळोदा गणेशोत्सवाचे एक आकर्षण ;ओंकार काका गाढे

गणरायावर विशेष श्रद्धा असणारे तळोदा येथील ओंकार शंकर गाढे हे मागील 50 वर्षापासून सार्वजनिक दादा गणपती मंडळात सक्रिय आहेत. दरवर्षी गणरायाच्या स्थापनेपासून मूर्तीची विटंबना होऊ नये याकरिता देखरेखेची जबाबदारी  त्याच्याकडे असते. त्याकरिता 11 दिवस मंडपातच त्याचा पडावा असतो. शेवटल्या दिवशी  कागद व बांबू पासून साकारलेले प्राणी व पशुचे प्रतिकात्मक अवतार धारण करून ते मिरवणूकित सहभागी होतात. मागील 50 वर्षांपासून अखंडीतपणे सुरू असलेल्या हा अवतारी उपक्रम आजही मिरवणुकीचे आकर्षण ठरत आहे. 
              ओंकार गाढे यावर्षी कुठला अवतार बनवतील याकडे सर्वांचेच लक्ष लागून असते. यंदाचा मिरवणुकीत गाढे यांनी अश्व तयार केले होते. अश्वनृत्य पाहण्यासाठी बघ्याची मोठ्या प्रमाणात गर्दी उसळली होती. ओंकार गाढे हे हमालीचे काम करून आपला उदरनिर्वाह चालवतात. ओंकार गाढेचे सार्वजनिक दादा गणपती  मंडळाला लाभलेले कार्य उल्लेखनीय आहे. यावरूनच त्यांची गणराया बद्दल असलेली श्रद्धा लक्षात येते. वयाच्या आकडेवारीत म्हातारपण आलेला पण तरुणाला ही लाजवणारे 72 वर्षीय ओंकार गाढेचा या कार्याला सर्वाच दाद मिळत आहे... ह्यापुर्वी स्व: बाबू परदेशी हे गंणेशोत्सवापूर्वी सवा महीना उपवास करुण विसर्जनाच्या दिवशी हनुमानाचे रूप धारण करत होते. त्यांचे हे रूप पाहण्यासाठी कल्लोळ गर्दी दाटत होती. त्यानंतर ओंकार गाढेनी ही परंपरा कायम ठेवली आहे....

        सन 2024 मध्ये सरासरी पावसाचे प्रमान अधिक असल्याने व निकृष्ट रस्ते कामे झाल्यामुळे पालिकेचे पितल उघडे पडले होते. शहरातील सर्वच प्रमुख रस्त्यांवर वसाहतीतील रस्त्यांवर मोठे खड्डे पडल्याने वाहने चालवणे जिक्रीचे झाले यावर उपाय म्हणून ओंकार गाढे हे स्वयंप्रेरणेने माती टाकून खड्डे बुजवन्याचे कार्य केल्यामुळे त्यांची ही कृती अनेकांसाठी प्रेरणाच्या विषय ठरली आहे. 
       

बुधवार, ४ सप्टेंबर, २०२४

निर्भीड, सामाजिक वसा घेतलेलं, कुटुंबवत्सल व्यक्तिमत्त्व : श्री. वतनकुमार मगरे साहेब....

"झाले बहू, आहेत बहू, होतील बहू" या उक्तीप्रमाणे लहानपणापासूनच उच्च ध्येय बाळगून, आत्मविश्वासाने प्रयत्नांची पराकाष्टा करून तळोद्यातील वतनकुमार मगरे हे यशाची एकेक पायरी चढून सार्वजनिक बांधकाम विभागात उच्च पदस्थ अधिकारी बनले. निर्भीड, सडेतोड, निगर्वी, हजरजबाबी, कुटुंबवत्सल असे त्यांचे व्यक्तिमत्व आहे. समाजाचे आपण काहीतरी देणे लागतो या भावनेतून ते नेहमीच गोरगरिबांना मदत करीत असतात तसेच सामाजिक उपक्रमांमध्ये उत्स्फूर्तपणे सहभागी होतात. एकत्र कुटुंब पद्धतीवर त्यांचा भर असून प्रचंड व्यापातून देखील ते कुटुंबाची काळजी घेतात. वतनकुमार मगरे हे महाराष्ट्र माळी समाज महासंघाचे माजी कोषाध्यक्ष तथा अखिल भारतीय माळी महासंघाचे माजी चिटणीस, विश्वस्त वामनराव देवचंद मगरे यांचे सुपुत्र आहेत.
जीवनाच्या प्रत्येक वळणावर आपल्या व्यक्तिमत्त्वाच्या ठसा उमटविणारे वतनकुमार वामनराव मगरे यांच्या जन्म तत्कालीन धुळे जिल्ह्यातील तळोदे तालुक्यात ३ सप्टेंबर १९६९ रोजी झाला. लहानपणापासून ते शांत आणि अभ्यासात हुशार होते. प्राथमिक शिक्षणापासून तर पदव्युत्तर शिक्षणापर्यंत बहुतेकदा त्यांनी प्रथम क्रमांक मिळवला आहे. त्यांचे प्राथमिक शिक्षक धुळे येथील महाजन हायस्कुलमध्ये झाले. सुरुवातीला त्यांची घरची आर्थिक परिस्थिती तेवढी मजबूत नव्हती, त्यातल्या त्यात त्यांच्या स्वाभिमानी स्वभाव होता, यामुळे त्यांचा पुढील शिक्षणाची व नोकरीची चिंता त्यांचा वडिलांना सतावत होती. दहावी पास झाल्यानंतर भारतीय नौदलात जाण्याची संधी त्यांना मिळाली होती. परंतु पुढील शिक्षणात खंड पडू नये म्हणून त्यांनी ती संधी नाकारली. आणि दहावीची परीक्षा पास झाल्यानंतर खामगाव येथील गव्हर्मेंट पॉलीटेक्निकला प्रवेश घेतला. नंतरचे दोन वर्ष पुन्हा धुळे येथे शिक्षण घेतले. वडील वामनराव मगरे हे सुद्धा उच्चशिक्षित होते आणि त्यांचे व्यक्तिमत्त्व बहुआयामी होते. परंतु काम करणारे वरिष्ठ अभियंते त्यांचे श्रेय घेत कारण ते पदवीधारक होते. आपल्या विषयाचे अपेक्षित ज्ञान नसताना केवळ पदवीमुळे इतरांना मान मिळतो आणि धन ही मिळते. मग मी ही पदवी का मिळवू नये असे ठरवून त्यांनी देखील बीई करण्याचे ठरवले. मात्र त्यावेळी ते नोकरी करीत होते आणि त्यांनी नोकरी सोडण्याचा निर्णय घेतला व त्याप्रमाणे त्यांनी आपल्या मालकाला सांगितले. हुशार आणि कर्तव्यदक्ष व्यक्ती आपल्याला सोडून जातो आहे, म्हणून मालकाने वतनकुमारांची मनधरणी केली आणि नोकरी सोडू नका मी तुम्हाला माझ्या धंद्यात भागीदारी देतो असा प्रस्ताव त्यांच्यासमोर मांडला. अत्यंत विनम्रपणे त्यांनी मालकाला सांगून त्यांच्या भावी जीवनाची कल्पना देऊन नोकरी सोडली आणि धुळे येथील एसएसव्हीपीएस संस्थेच्या अभियांत्रिकी महाविद्यालयात प्रवेश घेतला.
अभियांत्रिकीचे शिक्षण घेत असताना वार्षिक परीक्षेत प्रथम आल्याने तिसऱ्या वर्षी ते महाविद्यालयाचे जनरल सेक्रेटरी झालेत तर चौथ्या वर्षाला त्यांना युनिव्हर्सिटी रीप्रेझेंटटेटीव होण्याचा मान मिळाला. जनरल सेक्रेटरी झाल्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या समस्या सोडवण्याचे काम त्यांच्याकडे होते. दरम्यान एकदा वडील वामनराव यांचे लक्ष घरातील देव्हाऱ्याकडे कडे गेले, तिथे त्यांना एक रामपुरी चाकू दिसला. वडील अचंबित झाले त्यांनी वतनकुमारांना चाकू बाबत विचारले. चाकू माझ्याच आहे असे उत्तर वतनकुमार यांनी दिले. स्वभावाने अत्यंत मवाळ, धार्मिक, कोणालाही दुःख न देणाऱ्या व्यक्तीकडे हा चाकू कसा? त्यांनी परत विचारले. तेव्हा वतनकुमार यांनी उत्तर दिले की, बापूजी चाकू मला नाईलाजाने जवळ ठेवावा लागतो. कारण परराज्यातील काही विद्यार्थी खूप बेशिस्त, गुंडगिरी, भाईगिरी, मारामाऱ्या करणारे आहेत. त्यांच्याजवळ चाकू व इतर हत्यारे असतात आणि ते सदैव दहशतीचे वातावरण निर्माण करत असतात. महाविद्यालयाच्या जनरल सेक्रेटरी असल्यामुळे ही सारी भांडणे सोडवावी लागतात. प्रसंगी पोलीस स्टेशनला सुद्धा जावे लागते. गुंड पोरांना असे वाटू नये की जनरल सेक्रेटरी हा कमकुवत आणि घाबरट आहे. त्यामुळे त्यांच्यावर वचक असावा म्हणून त्यांना फक्त घाबरवण्यासाठी चाकू मला बाळगावा लागतो असे त्यांनी सांगितले. कशालाही न घाबरता, जसाच तसे या म्हणीप्रमाणे प्रसंगी धाडसाने वागणे हा त्यांच्या स्वभावाचा एक पैलू आहे. त्यांच्यामुळे पुढे महाविद्यालयात असे वातावरण निर्माण झाले की, भांडणे बंद होऊन सर्वांमध्ये प्रेमाचे वातावरण निर्माण झाले.
बीई झाल्यानंतर एमईच्या प्रवेश परीक्षेत उत्तम गुण मिळाल्याने त्यांना सांगली येथील महाविद्यालयात प्रवेश मिळाला, शिवाय दर महिन्याला दोन हजार दोनशे रुपये शिष्यवृत्ती देखील मंजूर झाली. सांगली येथे हा अभ्यासक्रम पूर्ण करीत असताना त्यांनी गव्हर्मेंट पॉलीटेक्निक श्रेणी एक, मुंबई टेलिफोन महानगर निगम, उपअभियंता सार्वजनिक बांधकाम, लेफ्टनंट ईन आर्मी, मुंबई महानगरपालिका या सर्व श्रेणी एक अधिकाऱ्यांच्या स्पर्धात्मक परीक्षा दिल्या. या सर्व परीक्षांमध्ये त्यांना घवघवीत यश मिळाले. आणि सर्वच ठिकाणी त्यांना नोकरीसाठी बोलावणे देखील आले. शेवटी त्यांनी सार्वजनिक बांधकाम विभागात उपअभियंता श्रेणी एकची नोकरी स्वीकारली. प्रारंभी त्यांनी नंदुरबार इथे नोकरी केल्यानंतर तळोदा, नाशिक, इगतपुरी, अहमदनगर या ठिकाणी त्यांनी सेवा केली. आपल्यावर जी काही जबाबदारी सोपवली गेली ती जबाबदारी प्रामाणिकपणे पार पाडणे आणि कर्तव्य दक्षता सिद्ध करणे हा त्यांच्या स्वभाव धर्म असल्यामुळे कोणत्याही वरिष्ठ अधिकाऱ्याची मर्जी जिंकणे त्यांना सहज शक्य झाले. माणसापेक्षा माणसाचे काम सर्वांना प्रिय असते आणि हे वतनकुमार मगरे यांनी आपल्या कार्यातून सिद्ध केले आहे. कोणावरही विसंबून न राहता आपल्या कामाला लागणे हे त्यांचा रोमारोमात भिनले आहे. आणि त्यामुळेच त्यांनी सर्वच क्षेत्रात यश मिळवले आहे.
आतापर्यंतच्या सेवाकाळात वतनकुमार मगरे यांच्यावर अनेक संकटे आलीत मात्र त्यांनी सर्व संकटांवर आपल्या संयमाने, धैर्याने मात केली. कार्यकुशलता, कार्यकत्परता, मनमिळाऊ स्वभाव, सगळ्यांना बरोबर घेऊन चालण्याची वृत्ती, अडचणीच्या वेळी मानवतेच्या दृष्टिकोनातून गरजू लोकांना मदत करण्याची वृत्ती या सर्व गुणांमुळे ते ज्या-ज्या ठिकाणी गेलेत त्या ठिकाणी त्यांनी आपल्या संपर्कात येणाऱ्या प्रत्येक कार्यालयीन कर्मचाऱ्यांना नेहमीच हवेहवेसे झालेत आणि आपल्या विशिष्ट स्वभावाच्या कायमचा ठसा उमटवला. वतनकुमार मगरे हे वामनराव मगरे यांचे चिरंजीव आहेत, वामनराव मगरे यांनी देखील जवळपास ३० वर्षापेक्षा अधिकचा काळ समाजकार्य केले. समाजसेवा हीच ईश्वरसेवा आहे असे मानणारे ते होते आणि तोच वारसा वतनकुमार मगरे यांनी पुढे चालवला आहे. तोंडाने बोलण्यापेक्षा प्रत्यक्ष कार्य करून दाखवने हीच खरी समाजसेवा आहे असे ते म्हणतात. आजकाल बऱ्याच श्रीमंत लोकांना दुसऱ्याला मदत करण्याची इच्छा होत नाही, अशा परिस्थितीत अहोरात्र मेहनत करून कमावलेले लाखो रुपये समाजकार्यात लावणारे दानशूर स्वर्गीय वामनराव देवचंद मगरे व वतनकुमार वामनराव मगरे हे लोकांमध्ये एक आगळेवेगळे आणि विरळ पिता पुत्राची जोडी आहे. स्वतःच्या प्रगतीच्या आधी ते भावंडाच्या प्रगतीची काळजी घेणारे आहेत. स्वतःच्या प्रगतीसाठी आणि इतरांच्या कल्याणासाठी जीवन कसे जगावे याच्या आदर्श त्यांनी घालून दिला आहे आणि हे त्यांच्या संपर्कात आल्यावरचं कळते. स्वकष्टाने स्वतःचे कर्तृत्व सिद्ध करणारे, कोणत्याही प्रकारच्या मोठेपणा न मिरवता सामान्य माणसात मिसळणारे आणि विविध गुणांनी संपन्न अशा वतनकुमार मगरे यांच्यासारखे व्यक्तिमत्व आजच्या सोशल मीडियाच्या युगात दृष्टीप्रथास पडणे दुरापास्त झाले आहे असेच म्हणावे लागेल.
चौकट
जीवनातील परमोच्च आनंदाचे क्षण :
● महाराष्ट्र लोकसेवा आयोगाची परीक्षा उत्तीर्ण होऊन १९९४ मध्ये सार्वजनिक बांधकाम विभागात सहाय्यक अभियंता श्रेणी - १ या पदावर नियुक्ती.
● मार्गप्रकल्प उपविभागात काम करीत असताना १९९८ मध्ये हातोडा पुलाच्या प्राथमिक सर्वेक्षणाचे काम करून आराखडा मंजूर केला.
● अक्कलकुवा तालुक्यातील अतिदुर्गम भागातील होराफडी येथे २००१ साली रस्ता तयार केला. त्याठिकाणी सर्वप्रथम शासकीय वाहन पोहोचण्याच्या आनंद अविस्मरणीय होता.
● सरदार सरोवर प्रकल्पाच्या पाण्याच्या फुगवट्यामुळे बाधित झालेल्या सावऱ्यादिगर गावाला जोडणाऱ्या रस्त्यावरील पुलाचे काम २०१३ रोजी सुरू केले.
● पुतणी पायल चे लग्न स्वतः उभारलेल्या वामनराव बापूजी मंगल कार्यालयात थाटात लावून दिले.
● तळोदा परिसरातील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाची सोय उपलब्ध करून देणाऱ्या कॉलेज ट्रस्टला ११ लाख, ११ हजार, १११ रुपयांची भरीव अशी देणगी दिली.
● सहा जुलै २०२४ रोजी त्यांची कॉलेज ट्रस्ट येथे संचालक म्हणून सर्वानुमते निवड करण्यात आली.
● देव मोगरा विद्या प्रसारक संस्थेच्या करारनामा १६ मे २०१४ रोजी केला.
● तळोद्यातील आर्ट्स अँड कॉमर्स ट्रस्ट या न्यासाचा तहहयात, वंश परंपरागत विश्वस्तपदी नियुक्ती झाली.

सध्या राबवित असलेले प्रकल्प :
मनरमा नगर, कीर्ती नगर, वामनराव बापूजी नगर, मनोकिरण नगर, सर्वेश नगर, गोदावरी नगर तसेच वामनराव बापूजी मंगल कार्यालय व मनोरमा वामनराव मगरे शैक्षणिक संकुल.

भविष्यातील ध्येय व उद्दिष्टे (स्वप्न)
       तळोदा येथे स्पर्धात्मक परीक्षांसाठी अभ्यास केंद्र सुरू करणे, तळोदा येथे पॉलीटेक्निक, इंजीनियरिंग, शिक्षण शास्त्र, वैद्यकीय,विधी महाविद्यालय व इतर अनुषंगिक उच्च शिक्षणाची महाविद्यालये सुरू करणेसाठी प्रयत्नशील राहणे,तळोद्यात एक मोठा मॉल तयार करणे जिथे विविध स्वरूपाच्या वस्तू माफक दरात मिळतील.तळोद्याच्या विकासासाठी मग ते रस्ते असो शालेय इमारती असो किंवा तळोदेकरांच्या हिताच्या दृष्टीच्या गोष्टी असो यात तन-मन-धनाने प्रयत्न करून बदल घडवून आणणे. शेतीपूरक उद्योगांचा विकास करणे. व्यसनमुक्ती केंद्र उभारणे, अध्यात्मिक प्रगतीसाठी अभ्यासकेंद्र निर्माण करणे, वृद्धाश्रम, अनाथाश्रम, विधवाश्रम,निर्माण करून गोरगरिबांची व पिडीतांची सेवा करणे.

शनिवार, ६ जुलै, २०२४

दिलखुलास, दोस्ती दुनियेतील राजा माणूस : ज्ञानेश्वर राठोड

सुधाकर मराठे                     
             आपल्याला अनेक व्यक्ती भेटतात, काहींचा सहवास जास्त काळ लाभतो, तर काही चुटपुटत्या सहवासातही आपल्या मनावर कायमच्या कोरल्या जातात. काही चित्रपटाच्या माध्यमातून भेटतात, तर काही पुस्तकातून, चित्रातून, गाण्यातून. प्रवासातून आपल्याला आकर्षित करून जातात. अशा भेटलेल्या, आठवणीतल्या, सहवासातल्या, स्मरणात कोरल्या गेलेल्या काही व्यक्तींचे मनावर उमटलेले ठसे म्हणजे मित्र सखा ज्ञानेश्वर राठोड ...       
          आपण चांगलं काम केलं की मित्रच नव्हे तर समाज ही आपल्या मागे उभा राहतो. याचे हे मूर्तिमंत उदाहरण म्हणजे ज्ञानेश्वर राठोड, ज्ञानेश्वर यास आम्ही प्रेमाने ज्ञानु असे म्हणतो, चाळीसगाव तालुक्यातील घोडेगाव या छोट्याश्या बंजाऱ्यांच्या तांड्यातून आलेले ग्रामीण भागातील हरहुन्नरी नेतृत्व, राजकारण समाजकारण आणि ग्रामीण पर्यटनशाखाचा अभ्यासक अशी एक त्यांची वेगळी ओळख, सहज, सोप्या आणि विनोदी शैलीत त्यांना उत्तम संवाद कौशल्य अवगत आहे. निगर्वी, प्रेमळ आणि अत्यंत आदराचे बोलणे. कोणत्याही प्रसंगात जिव्हाळा, आपलेपणा जपण्याची आणि समोरच्याला आधार देण्याचा त्यांचा स्वभावगु गुणामुळे तळोदा शहरातील प्रत्येक तरुणासोबत त्याचे मैत्रिपूर्वक संबंध प्रस्थापित झाले होते.  मनात कुणाबद्दलही आकस, राग न धरता तितक्याच स्वच्छ मनाने हाक मारुन एवढे काय रागवायचे? असे उलट विचारुन नेहमीच्या खळाळत्या हास्याने समोरच्याला आपलेसे करणारे हे व्यक्तिमत्व आहे. 
        वडिलोपार्जितच शेती व्यवसाय हा त्यांचा प्रमुख व्यवसाय, वडील दगडू राठोड हे घोडेगावात सर्वांना परिचित धार्मिक वृत्तीचे नेतृत्व, त्यांचे दोघे भाऊ उच्चशिक्षित, एक जण दुबई येथे स्थित होते तर त्यांच्या पत्नी घोडेगावातील माजी सरपंच राहून चुकलेल्या महिला, अत्यंत हालाखीचा परिस्थितीवर मात करत तीन मुली व दोन मुलांचा प्रपंच हाकत मुलांच्या शिक्षणासाठी धडपड करणारे हे दोघी दाम्पत्यांनी आपल्या मुलांना संस्काराचे चांगले धडे दिले आणि त्यामुळेच
          'मुहँ मे राम बगल में छुरी! अशी कपटनिती ज्ञानु यांच्या जवळपासही नाही. समाजपयोगी एखादी भुमिका घेताना त्याची मांडणी, त्यांच्या स्वभावातला स्पष्टवक्तेपणा आणि आंतरिक असणारी तळमळ दिसुन येते.         
           २००६ या वर्षी तो शिक्षणासाठी आपल्या मोठ्या बहिणीकडे तळोदा येथे आला.
बारावीचे वर्ष असल्याने अभ्यासाची एक वेगळी स्पर्धा स्वतःशीच त्याची होती. या निमित्ताने कधी रोकडमन हनुमान, कनकेश्वर महादेव तर कधी शाळा कोलेजचे पटांगण, ओट्टे, मोकळे मैदान हे त्याचे अभ्यासासाठी आवडते ठिकाण, त्याची व माझी एक वेगळीच गट्टी झाली, दिवसभरात सोबत असणे अभ्यासा सोबतच खेळांवर विशेष लक्ष देत तळोदा शहरात एक वेगळे स्थान आम्ही प्रस्थापित केले, ही मैत्री जपत असताना कुठेही काही संकट आले तरी त्या संकटांना सामोरे जाण्याची आमची तयारी असायची.
   

          ज्ञानूने बहुतांश शिक्षण हे घरापासून लांब राहूनच पूर्ण केले त्यामुळे विविध गावात राहून आलेला वेगवेगळ्या शहरांची माहिती त्याला होती. सर्वात प्रथम स्वप्नाचे शहर असे संबोधले जाणाऱ्या मुंबईला तो आम्हाला घेऊन गेला मुंबईला त्याचे काका राहत असल्याकारणाने बऱ्यापैकी मुंबई त्याने पायीच रोंदली होती, याचा फायदा आम्हालाही झाला त्याने मुंबईचे बहुतांश परिसर आम्हाला पाईचं फिरवल्यामुळे पहिल्या फेरीतच मुंबई माझ्याही चांगलीच डोक्यात बसली. त्या दिवसापासून ते सलग आजवर विविध कडू गोड अनुभवांसह त्याचे आणि माझे नाते एक भावाप्रमाणे आहे त्याचे कुटुंब व माझ्या कुटुंबातील असलेले हितसंबंध हे रक्ताच्या नात्यासारखे आहेत. एकमेकांच्या सुख दुखात धावून येत नाते संबंध जोपासण्यासाठी सुरू असलेले आमचे प्रयत्न यामुळे आम्ही आजही शारीरिक दृष्टिकोनातून लांब असलो तरी मानसिक दृष्ट्या हमी सदैव सोबत असतो. 
 
     शिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर नोकरीच्या शोधात बहुतांश कालावधी केला कमी वयातच मेहनत करण्याची तयारी असल्याकारणाने कुठलेही काम हाती आले तरी ते करून आपले जीवन सार्थक होईल हे ठाऊक असले तरी प्रत्यक्ष आयुष्य जगत असताना अनेक समस्यांना सामोरे जात संसाराचा गाडा उडावा लागतो.
         तळोदा सारख्या शहरात शिक्षण घेऊन आज तो समाजकार्य महाविद्यालयाच्या माध्यमातून  समाजकार्यात अग्रेसर असलेल्या प्रथम फाउंडेशन या सामाजिक संस्थेच्या माध्यमातून समाजकार्य करत आहे. या माध्यमातून तळागाळातील लोकांना शिक्षणाचा प्रवाहात आणण्याचे कार्य त्याचे आजही सुरू आहे, असे करत असताना त्याची आवड देखील जोपासली जात आहे याचा आनंद वेगळाच आहे, वर्ष लोटत चालली वेळ निघत आहे अनेक जबाबदाऱ्या आपल्या अंगी येत असल्या तरी या सहजरीत्या पार करत आयुष्याचे कडू गोड आठवणी घेऊन जीवनप्रवास हा सुरू आहे. ज्ञानेश्वर यास मिळालेली अर्धांगिनी देखील हुशार मितवासी देखणी मनमिळावू व समंजस असल्यामुळे आयुष्याचा जीवन प्रवास हा सुखाचा सुरू आहे या सुखात एक मुलगा व एक मुलगी तिच्या माध्यमातून भर पडली आहे.  
           या जीवन प्रवासात अगदी किशोरवयापासून असलेला मित्र सोबत असल्याचा आनंदच वेगळा आहे या माध्यमातून केवळ आम्ही दोघेच नव्हे तर बहुतांश मित्रांना सोबत ठेवून वार्षिक सहल काढून एक मित्रत्वाचे नाते रक्ताच्या नात्या सारखे घट्ट करण्याचा आमचा प्रयास आहे. आपण सामाजिक ऋण फेडण्यासाठी नेहमीच प्रयत्न केले पाहिजेत या उक्तीचा साजेसे वागण्याचा त्याचा प्रयत्न आयुष्याची एक शिकवण देणारा आहे....

गुरुवार, ३० नोव्हेंबर, २०२३

क्रिडा शेत्रातील एक अवलिया ; सुनिल सुर्यवंशी उर्फ कालू

सुधाकर मराठे 
        21 व्या शतकातील हरवत चाललेला शब्द म्हणजे “मैदानी खेळ” यापूर्वी अनेक लोक एकत्र येऊन खेळ खेळत होते परंतु आज प्रत्येकाच एक स्वतंत्र मैदान आहे ते म्हणजे “मोबाईल” 6 इंच च्या डिस्प्ले हेच एक मैदान आजच्या पिढीचे क्रीडांगण झाले आहे. वयाच्या 4 ते 5 वयापासून पालक हे मैदान मुलांच्या हातात सोपवतात आणि याच 6 इंच च्या मैदानात मुलं आपली आयुष्य सोपवून टाकतात. दोष फक्त फक्त मुलांचा नाही अगदी पालक वर्ग देखील मैदान आणि मैदानी खेळाबाबत उदासीन झालेत. पालक सायंकाळी मैदानावर घेऊन जाणारी पिढीच संपुष्टात येत असल्याचे धोकादायक चित्र आज आहे. 
        मात्र अश्या काळात देखील विद्यार्थ्यांना दररोज मैदानाची सवय लावण्याची कामगिरी तळोदा येथील गो.हु.महाजन हायस्कूलचे क्रीडा शिक्षक सुनील सूर्यवंशी मागील दोन दशकांपासून करत आहेत. अगदी पहाटेपासून रात्री उशिरापर्यंत केवळ मैदानावर ठाण मांडून विद्यार्थी घडवणाऱ्या एक अवलिया अशी ख्याती त्यांनी मिळवली आहे. आयुष्य जगत असताना देखील खेळाडू वृत्ती असलेले कुठल्याही खेळात मेहनतीचा व कठोर परिश्रमाचा जोरावर उत्तुंग भरारी घेणाऱ्या खेळाडूना न्याय मिळवून देण्यासाठी नेहमी धडपड करणारे अशी एक आगळी वेगळी ओळख त्यांच्या कठोर परिश्रमामुळे त्यांना प्राप्त केली आहे. खेळा बाबत असलेली आपली निष्ठा व प्रामाणिकपणा त्यांनी जोपासला आहे. त्यामुळे बऱ्याचदा संघाला त्याचे परिणाम देखील सोसावे लागले आहेत. खेळात होत असलेला लबाडी त्यांनी कधीच खपवून घेतली नाही, परिणामी जिंकत असलेला संघ त्यांनी मैदानातून काढून घेतल्याचे अनेक उदाहरणे आहेत. त्या जोरावरच शाळा, गाव, तालुका ते नाशिक विभागीय स्तरापर्यंत खेळाडू तयार करण्यात त्यांनी महत्वाची भूमिका बजावली आहे. खेळाडू प्रती असलेला त्यांचा आदर व त्यांना प्रोत्साहन मिळावे म्हणून ते कायम तत्पर असतात. स्पर्धेसाठी निवड झालेल्या खेळाडूना गणेवेश मिळावा म्हणून गावातील प्रतिष्ठित नागरिक व माजी खेळाडू यांच्याशी संपर्क करून वेळोवेळी विविध खेळात सहभागी होणाऱ्या खेळाडूसाठी गणवेश उपलब्ध करून संघातील खेळाडू मध्ये एक वेगळा उत्साह निर्माण करतात.
       तळोदा येथील गो हू.महाजन (न्यू हायस्कूल) शाळेचे वरिष्ठ लिपिक सुरेश सूर्यवंशी यांचे ते लहान चिरींजव त्यांनी आपले शिक्षण बी.ए (इतिहास) बी.पी.एड. एम.पी.एड. जळगाव विद्यापीठातून पूर्ण केले. सुरुवातीचा काळ अतिशय संघर्षमय काढला, वीणा अनुदानित शाळेत आपले कर्तव्य बजावले त्यांच्यात असलेले परिश्रम क्षमता पाहून कालांतराने त्याच संस्थेत अनुदानित शाळेत त्यांना रुजू करून घेण्यात आले. त्यांचे आजोबा स्व.रणछोड सुर्यवंशी (गुरुजी) हे तळोद्यातील नामांकित शिक्षक होते. संपूर्ण गाव त्यांना गुरुजी नावाने ओळखत ज्यांनी तालुक्यात खेळा प्रती एक वेगळा आदर्श निर्माण केला. तळोदा शहर हे कुस्ती, मल्ल खांब, कबड्डी अश्या विविध खेळासाठी प्रसिद्ध होते.  पहेलवानाचं गाव’ म्हणून एकेकाळी तळोदा शहराची पहेचान होती. शहरात माजी नगराध्यक्ष स्व.बबनराव छगनराव माळी व स्व. संभाजी चौधरी असे नामांकित मल्ल त्यांच्या कसरतीत घडले. याशिवाय असंख्य यशस्वी व्यक्तिमत्त्व घडविण्यात त्यांचा मोलाचा वाटा आहे. त्यामुळे आजोबांच्या संस्कारात राहिलेले सुनिल सुर्यवंशी हे केवळ खेळाडू घडवत नसून समाजात आवश्यक असणारे विचार खेळाडूमध्ये निर्माण करून समाजात आदर्श तरुण घडवत आहे. 
 
          आदिवासी भागात खेळात मोठी प्रतिभा आहे. परंतू त्यांना संधी उपलब्ध होत नाही अशी खंत मनात असताना त्यांना व्यासपीठ उपलब्ध करून देण्यासाठी मागील अडीच दशकांपासून वर्षापासून पहाटे व सायंकाळी शालेय विद्यार्थ्यांना शालेय मैदानात खेळाडू सोबत घाम गाळत हँडबॉल या खेळाचे ते क्रीडा प्रशिक्षण देत आहेत. त्यांची सुरुवात दिवंगत क्रीडा मार्गदर्शक  व  त्यांचे गुरू प्रा.पी.पी.भोगे यांनी संघ क्रीडा मार्गदर्शक (कोच) म्हणून  वरिष्ठ व कनिष्ठ महाविद्यालय. चा  संघाची जबाबदारी टाकली त्यांचा मार्गदर्शनात क्रिकेट व हँडबॉल संघाला 1999 -2000 साली वरिष्ठ महावि्यालयीन संघ हँडबॉल आणि क्रिकेट या दोघे संघाने अंतर महाविद्यालयीन स्पर्धेत अजिंक्य पद पटकाविले. राजकारण विरहित असणाऱ्या अध्यापक शिक्षक  मंडळ संस्थेत संस्थेच्या अध्यक्षा मंगलाताई अरुण कुमार महाजन यांच्या व कॉलेज ट्रस्ट चे संचालक श्री अरुण कुमार महाजन दिवंगत प्रा पी.पी.भोगे संस्थेचे सचिव रमेश सूर्यवंशी यांनी क्रीडा क्षेत्रात शाळा व संस्थे मधील खेळाडूंना वाव मिळावा म्हणून त्यांची म्हणून नेमणूक केली. २००१ पासून शाळेचे क्रीडा संघ तयार करत आहेत. अनेक खेळ असले तरी त्यांनी त्यांचा आवडता खेळ हँडबॉल चे संघ तयार केले. पहिल्याच वर्षी १७ वर्षाचा संघ विभाग पातळीवर २००१ साली श्री गणेश केला. शाळा व संस्था त्यांना नेहमीच प्रोत्साहन देत आहे.आज शाळेचे प्राचार्य अमरदिप महाजन त्यांना सतत क्रीडा स्पर्धा बाबत सदैव उत्साह वाढवितात २००१ पासून हँडबॉल खेळ क्रीडा प्रकारात १४ वर्ष मुले मुली, १७ वर्ष मुले मुली, १९ वर्ष मुले मुली क्रीडा स्पर्धेत वर्चस्व राहिले आहे. नुकत्याच राज्य स्तरीय निवड समितीत  त्यांच्या संघातील ३ खेळाडूंची चाचणी घेण्यात आली. दुर्दैवाने त्यांची निवड झाली नसली तरी आगामी काळात त्यांच्या मार्गदर्शनाखाली विद्यार्थी निवड समिती समोर चांगली कामगिरी करतील असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला. आजही सुनील सुर्यवंशी विद्यार्थ्यांना क्रीडा स्पर्धेकरिता प्रोत्साहन देत असून क्रीडांगण हेच माझे विश्व आहे, असे मोठ्या अभिमानाने ते सांगतात. 
        विद्यार्थी व शिक्षकांचे नाते केवळ पुस्तकापर्यंत मर्यादित नाही. एक साधा शिक्षक मनात ठरवून कामाला झपाटले तर क्रीडा प्रशिक्षकाला जे सहज साध्य होत नाही ते अत्यंत कठीण काम करू शकतो हे त्यांच्या अथक परिश्रमातून दिसते. त्यामुळेच त्यांच्या कार्याची दखल घेत नाशिक येथे क्रीडा साधना व के.एन.डी. बहुउद्देशीय मंडळाच्या संयुक्त विद्यमाने घेण्यात आलेल्या उत्तर महाराष्ट्रस्तरीय गुणवंत क्रीडा शिक्षक तसेच क्रीडा महासंघ महारष्ट्र यांचा आदर्श क्रीडा शिक्षक पुरस्कार
तसेच मालती बाई नामदेव आदर्श क्रीडा शिक्षक पुरस्कार त्यांना मिळाले आहेत.
*शालेय आवारात तयार केले दर्जेदार मैदान*
          शालेय आवारात हँडबॉल खेळण्यासाठी मैदान होते मात्र ते उंच सखल होते. परिणामी विद्यार्थ्यांना दुखापत होईल या भीतीने हँडबॉल मैदान तयार करण्यासाठी मदत मिळावी  म्हणून त्यांनी तत्कालीन आमदार उदेसिंग पाडवी यांच्याकडे मदतीची अपेक्षा बोलून दाखवली होती. पाडवी हे देखील पैसे देवू करत होते. मात्र पैसे न घेता लागणारे साहित्य उपलब्ध करून द्या अशी स्पष्ट भूमिका घेवून त्यांनी मैदान बनविण्यासाठी लागणारे मुरूम, विट, माती, विटाचा भुगा असे साहित्य मिळवून घेतले व प्रत्यक्ष मैदानावर घाम गाळून त्यांनी दिवस रात्र करून मैदान तयार केले.. त्यानंतर २०१७ साली  तत्कालीन आमदार उदेसींग पाडवी यांच्या हस्ते या मैदानाचे लोकार्पण करून आमंत्रित संघांच्या हँडबॉल स्पर्धा आयोजित केल्या होत्या.

*रणछोड बाबा क्रीडा मंडळ नावाने स्पोर्ट्स क्लबची केली स्थापना*
        आजोबा स्व.रणछोड सुर्यवंशी यांचा नावाने रणछोड बाबा क्रीडा मंडळ या स्पोर्ट्स क्लबची स्थापना केली असून या माध्यमातून दरवर्षी बॅटमिंटन, हॉली बॉल या खेळासह अन्य विविध खेळाचा क्रीडा स्पर्धा दरवर्षी भरवल्या जातात. उन्हाळ्याच्या सुट्टीत खेळाडूसाठी विनामूल्य उन्हाळी क्रीडा शिबिराचे देखील आयोजन करण्यात येते.

*आफ्टर ४० क्रिकेट लीगची केली सुरुवात*
          ९० चे दशक गाजवणाऱ्या सर्व खेडाळूना पुन्हा एकदा मैदानावर आणण्यासाठी क्रिडा शिक्षक सुनिल सुरेश सुर्यवंशी यांनी पुढाकार घेतला, सोशल मीडियावर समूह तयार करून  खेडाळूना एकत्रित केले. स्वतः मैदानावर उतरून मैदान आखणे, खेळ पट्टी तयार करणे त्यावर पाणी मारणे, रोलिंग करण्याचे कामे हाती घेतले, ७० खेडाळूनी या स्पर्धेत सहभाग नोंदवला. वेळोवेळी बैठका घेवून स्पर्धेचे नियोजन करून ६ संघ तयार करून खुल्या टेनिस बॉल वर ही स्पर्धा खेळवली. तळोदा शहर व तालुक्यातील असंख्य खेळाडू घडविणारे दिवंगत क्रीडा मार्गदर्शक प्रा.पी.पी.भोगे सरांचा स्मृती प्रित्यर्थ या स्पर्धेला त्यांचे नाव देण्यात आले. याशिवाय ६ संघाना भारतीय क्रिकेट संघाचे ज्येष्ठ खेळाडूंचे नावे देण्यात आले.